با سلام و عرض پوزش از تاخير. درباره پيشينه معتزله و حسن بصري سخن بسيار است كه انشاالله به زودي خواهم آورد.

اما علت و نياز خواندن كلام معتزلي: دو علت عمده در اين زمينه وجود دارد:

1- تشحيذ ذهن در مسائل كلامي از طريق تسلط بر پيشينه بحثها و نوع و متد متكلمين در بحثها: ببينيد شما ممكن است از يك استاد فقه و اصول، شرحي بر يك جمله كوتاه رسائل يا مكاسب بشنويد كه شما را متعجب كند از عمق اين جمله و اينكه چقدر مطلب در آن بوده است كه شما از آن غافل بوده ايد. اين به دليل آن است كه پشت پرده وسابقه بحثها و دعواها و جدالها را نميدانستيد. اين استاد فقه و اصول از آن پيشينه خبر كامل دارد. لذا بايد گفت ديرينه شناسي مباحث همواره يك چشم انداز روشن و كامل در اختيار پژوهشگر قرار ميدهد

2-الهام گرفتن براي رسيدن به حق: بالاخره ميراث عظيمي كه ساليان سال، توسط انديشمندان اسلامي ايجاد شده است نميتواند خالي از نقاط قوت و ثقل باشد و اگر شخص با نگاه منطقي و با اطلاع اجمالي از مباحث نوين الهياتي و شبهات متداول امروز به سراغ ميراث كهن برود، ميتواند به گوهرهايي دست يابد. شاهدش كتب تحقيقي زيادي است كه بر اساس ميراث كهن علمي براي پاسخ به مسائل جديد نوشته شده است.